W 2025 roku Kazimierz Dolny będzie obchodził szczególny jubileusz, który podkreśli jego znaczenie na mapie polskiego dziedzictwa muzycznego. To właśnie wtedy przypada 405. rocznica powstania jednych z najstarszych w Polsce organów piszczałkowych, które nieprzerwanie od 1620 roku rozbrzmiewają w kościele farnym św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła.
Historyczna podróż w dźwiękach Kazimierza Dolnego
Organy kazimierskie przez wieki były świadkami licznych wydarzeń historycznych oraz towarzyszyły mieszkańcom i pielgrzymom podczas modlitw, uroczystości i świąt. Ich wyjątkowość polega na zachowaniu oryginalnej mechaniki, piszczałek i prospektu, co pozwala im do dziś cieszyć słuchaczy dźwiękami, które nie zmieniły się od czasów dawnych mistrzów muzycznych.
Innowacyjna edukacja poprzez mobilną wystawę
Z okazji tego historycznego jubileuszu Kazimierskie Stowarzyszenie Dobroczynne pod wezwaniem św. Anny planuje zorganizować mobilną wystawę edukacyjną, która odwiedzi szkoły w powiecie puławskim. Ekspozycja ma na celu przybliżenie uczniom i nauczycielom fascynującej historii organów oraz ich roli w kulturze europejskiej. Znajdą się tam trójwymiarowy model instrumentu, informacyjne plansze, archiwalne fotografie oraz multimedialne stanowiska z nagraniami i quizami, które w angażujący sposób pokażą sekrety dawnego rzemiosła organmistrzowskiego.
Prelekcje i materiały dydaktyczne jako wsparcie edukacyjne
Wystawie będą towarzyszyć prelekcje prowadzone przez historyków i przewodników, a także specjalnie przygotowane materiały dydaktyczne, umożliwiające kontynuację nauki zdobytej podczas spotkań. Dzięki temu projektowi, młodzież będzie miała okazję nie tylko poznać historię organów, ale także lepiej zrozumieć kontekst kulturowy, w jakim powstały.
Spacer historyczny i wystawa finałowa
Projekt obejmie około 800 uczniów i zostanie wzbogacony o cykl spacerów historycznych, podczas których uczestnicy poznają nie tylko dzieje kazimierskich organów, lecz także inne elementy lokalnego dziedzictwa kulturowego. Zwieńczeniem całego przedsięwzięcia będzie wystawa w Kazimierzu Dolnym, w kościele farnym, gdzie organy od wieków rozbrzmiewają.
Porównanie z innymi zabytkowymi organami w Polsce
Choć organy z Kazimierza Dolnego są wyjątkowe, nie są jedynymi cennymi instrumentami tego typu w Polsce. W Olkuszu w kościele św. Andrzeja znajdują się organy z 1612 roku, a w Gdańsku, w kościele Świętej Trójcy, istnieje kolejny zabytek datowany na 1618 rok. W Słupsku można podziwiać barokowe organy z połowy XVII wieku. Te wszystkie instrumenty są świadectwem kunsztu dawnych mistrzów, lecz kazimierskie organy wyróżniają się tym, że nadal są sprawne i regularnie używane.
Misja Kazimierskiego Stowarzyszenia Dobroczynnego
Kazimierskie Stowarzyszenie Dobroczynne pod wezwaniem św. Anny od lat łączy tradycję z nowoczesnością, promując edukację kulturalną i integrację międzypokoleniową. Organizacja ta była inicjatorem wielu wydarzeń, takich jak festyny, koncerty czy spotkania edukacyjne, które wzmacniają lokalną wspólnotę i pomagają kultywować pamięć o przeszłości. Wystawa poświęcona organom jest kolejnym krokiem w tej misji – przykładem na to, jak historia może być przedstawiana w sposób angażujący i inspirujący.
Dofinansowanie i przyszłość projektu
Przedsięwzięcie zostało dofinansowane przez Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra” 2025, co pozwoliło na jego realizację. Dzięki temu mieszkańcy regionu oraz młode pokolenie będą mieli okazję nie tylko poznać fascynującą historię jednego z najstarszych instrumentów w Polsce, ale także zrozumieć, że dźwięk organów jest żywym świadectwem kulturowego dziedzictwa, które przetrwało próbę czasu.